Μερικές σελίδες άγραφες, άσπρου χαρτιού, είχαν πέσει γύρω και κάτω από το τραπέζι, πάνω στο οποίο υπήρχε μια μικρή γραφομηχανή κι ένας πολύγραφος. Δυο-τρεις καρέκλες, μισοσπασμένες, αποκόμματα ή και ολόκληρες εφημερίδες, σκορπισμένα στο δάπεδο. Στους τοίχους δεν υπήρχε τίποτε, τουλάχιστον στους τρεις του μικρού δωματίου της οδούς Κερένσκι. Στον τέταρτο, κρεμασμένα, όπλα, περίστροφα, πιστόλια. Πάνω στο τραπέζι ένα σαραναταπεντάρι με τρεις κάλυκες άδειους.
Η σκόνη είχε καθίσει γύρω και η μούχλα έπνιγε τον χώρο. Στο μοναδικό παράθυρο, που έβλεπε στον ακάλυπτο, ένα πράσινο κακοβαμμενο παντζούρι, έγερνε από τη μια πλευρά, σα να είχε βγει ο μεντεσές ή να είχε σπάσει. Το κάτω τζάμι σπασμένο κατέληγε σε μια ραγισμένη τρύπα. Ο ελάχιστος αέρας που έμπαινε από εκεί, δεν μπορούσε να διώξει τη μπόχα της μούχλας. Δίπλα από το παράθυρο, περνούσαν οι σωλήνες του καλοριφέρ, βαμμένοι κι αυτοί με πλαστικό, στο χρώμα του τοίχου. Ένα ώχρινο, μελαγχολικό χρώμα που σχεδόν, έδινε την αίσθηση της υγρασίας. Σε ορισμένα σημεία ο σοβάς είχε πέσει. Οι κίτρινες και οι άσπρες πλευρές των κομματιών, πεσμένες σύριζα στις γωνίες, μπλέκονταν με κάποιες τρίχες ή μαλλιά από κουβέρτες και στροβιλίζονταν στον αέρα όταν άνοιγε η πόρτα. Ψηλά, στη μέση περίπου του ταβανιού, ήταν κρεμασμένες δυο λάμπες φθορίου, έριχναν το άσπρο φως τους βρώμικο, όπως βρώμικα ήταν όλα εκεί μέσα.
Στον μικρό διάδρομο, μόλις άνοιγε η πόρτα, έπεφτες σχεδόν με τα μούτρα, πάνω στη μπόχα της τουαλέτας κι όταν άνοιγε το παράθυρο, απλωνόταν ένας τετράγωνος ακάλυπτος χώρος, που στο βάθος του συνέβαιναν διάφορα πράγματα. Φαινόταν τα ντουβάρια της απέναντι πολυκατοικίας, χωρίς κανένα παράθυρο προς το μέρος αυτό. Μόνο οι τετράγωνοι, τσίγκινοι σωλήνες των υδρορροών κατέβαιναν από την ταράτσα. Μερικά δέντρα, απεριποίητα, μοναχικά, υψώνονταν από το μαύρο και λείο τσιμέντο των παλαιών εποχών, που ράγιζε σε περίεργα σχήματα, αφήνοντας να φυτρώνουν ανάμεσα τους καχεκτικά χορταράκια.
Αυτός ήταν ο χώρος μιας λεγόμενης γιάφκας. Τι ήταν η γιάφκα;
Η "γιάφκα" είναι μια λέξη στενά συνδεδεμένη με την ιστορία των κομμουνιστικών κινημάτων και κυρίως με τις μακρές περιόδους της παράνομης δράσης τους. Ρωσικής προέλευσης (RBKA), η λέξη σημαίνει καταρχάς εμφάνιση, παρουσία, προσέλευση, και δευτερευόντως παράνομη συνάντηση και παράνομο στέκι. Στα βουλγαρικά εμφανίζεται ως νεολογισμός και διαθέτει μόνο τη δεύτερη σημασία (ο τόπος της παράνομης συνάντησης, αλλά και η ίδια η παράνομη συνάντηση). Στα ελληνικά η λέξη πέρασε την εποχή του Μεσοπολέμου και γνώρισε μεγάλη διάδοση τις επόμενες δεκαετίες, καθώς χρησιμοποιήθηκε συστηματικά τόσο από τους ίδιους τους κομμουνιστές όσο και από τους ποικίλους διώκτες τους. Έτσι, το λήμμα "γιάφκα" εμφανίζεται ιδιαίτερα κατατοπιστικό στο "Λεξικόν κομμουνιστικών όρων" του Λάζαρου Σακελλαρίου (Αθήναι 1964): "Ως όρος κομμουνιστικός επιβληθείς διεθνώς, η λέξη "Γιάφκα" έχει δύο εννοίας: 1) Τόπον συναντήσεως στελεχών Κ.Κ. ή στελεχών δύο ή περισσότερων Κομμουνιστικών Κομμάτων διαφορετικών χωρών, όστις τυγχάνει άγνωστος εις τας αρχάς και γνωστός εις τους κομμουνιστάς οίτινες πρόκειται να συναντηθούν (...) και 2) Τόπον ή χώρον (οικίαν, κατάστημα, καφενείον, σταυροδρόμιον κ.λπ.), όστις χρησιμοποιείται υπό ενός ή περισσοτέρων στελεχών ενός ή περισσοτέρων κομμουνιστικών κομμάτων διαφορετικών χωρών προς παράδοσιν, παραλαβήν παρανόμων εντύπων, αλληλογραφίας, χρημάτων, όπλων, εργαλείων και λοιπών μέσων ασκήσεως κομμουνιστικής προπαγάνδας. Εις την δευτέραν ταύτην περίπτωσιν είναι δυνατόν να μην έρχονται εις επαφήν και να μην γνωρίζονται οι χρησιμοποιούντες αυτά κομμουνισταί". Το ίδιο λεξικό αναφέρει και τη λέξη γιαφκαντζής ("ο ιδιοκτήτης ή ενοικιαστής του χώρου, της οικίας, του καταστήματος ή άλλου τινός μέρους εις το οποίον λαμβάνει χώραν η συνωμοτική συνάντησις των στελεχών του Κομμουνιστικού Κόμματος"), την οποία συναντούμε και στην παλαιότερη αριστερή φιλολογία Η ευρεία αυτή χρήση της εξελληνισμένης ρώσικης λέξης πρέπει να βρίσκεται πίσω από την κομμουνιστική οργάνωση YAFAKA που ανακάλυψε ο ταγματάρχης Edgar O'Ballance στο βιβλίο του για τον ελληνικό εμφύλιο, παγιδεύοντας προ ετών και το σοβαρό "Βήμα" ("The Greek Civil War 1944-1949", Frederick Praeger, Νέα Υόρκη 1966). Δίνοντας στον παράνομο μηχανισμό του ΚΚΕ την εποχή του Εμφυλίου το όνομα "ΓΙΑΦΑΚΑ" (γραμμένο ως αρκτικόλεξο), ο ταγματάρχης μιλά για την οργάνωση ΓΙΑΦΑΚΑ η οποία διακλαδωνόταν στις πόλεις και τα μεγάλα χωριά, διέθετε το 1947 πενήντα χιλιάδες ενεργά μέλη και προμήθευε στον Δημοκρατικό Στρατό πληροφορίες, εφόδια και νέους μαχητές.
Το μοναδικό παράθυρο με τα γκρεμισμένα παντζούρια, σπάνια άνοιγε. Κι αν άνοιγε, έκλεινε πάλι βιαστικά. Στο ενδιάμεσο κενό από τις γρίλιες, το πρόσωπο του Νίκου Καζάρμα άλλοτε σκληρό κι αγριεμένο κι άλλοτε σκοτεινό και σκεφτικό.
Το απόγευμα εκείνης της μέρας μπήκε γρήγορα, κάθισε στο τραπέζι κι έγραψε κάτι ακαταλαβίστικο στο περασμένο χαρτί της γραφομηχανής. Ύστερα πήρε το σαρανταπεντάρι από δίπλα. Άνοιξε το συρτάρι, έβγαλε σφαίρες, το γέμισε. Απασφάλισε και το σήκωσε σημαδεύοντας τις σωλήνες του καλοριφέρ που του μοιασαν ανθρώπινες φιγούρες. Έσφιξε τη σκανδάλη, γυρίζοντας αλλού το πρόσωπο του. Ένα πρόσωπο ιδιαίτερο, που όμοιο του δεν έβρισκες ένα στο εκατομμύριο. Καθοριστικό ρόλο σ αυτό, έπαιζε το βλέμμα του. Βλέμμα δυνατό, απίστευτα διαπεραστικό, δίκαιο, παρατηρητικό, δεν άφηνε τίποτε να του ξεφεύγει.
Ο Νίκος Καζάρμας είχε επίσης ένα αθλητικό σώμα, γεροδεμένο αλλά όχι ακριβώς με ογκώδεις μυς, ίσα-ίσα, θα λεγε κανείς πως ήταν λεπτός αλλά δυνατός. Στο στρατό είχε υπηρετήσει δυο χρόνια λοκατζής, διακόπτοντας τις σπουδές του και τώρα που τα θυμόταν αυτά είχαν περάσει έξι χρόνια και πλησίαζε τα τριάντα.
Σκληρή και απάνθρωπη ήταν η εκπαίδευση στα λοκ, δεν έμεινε τίποτε πιο απάνθρωπο που να μην δοκίμασαν πάνω του. Έπρεπε να μην καταλαβαίνει, ούτε από ξύλο ούτε από βασανισμούς. Ένα πρόσωπο και σώμα κατάλληλο για την περίσταση, ένα εργαλείο που θα το μεταχειρίζονταν για να σκοτώνει. Η εκπαίδευση σε όλα τα όπλα, μοναχικός ράμπο, εκτελεστής σημαντικών προσώπων του εχθρού. Κανείς δεν ξέρει τι σημαίνει να σκοτώνεις. Να σκοτώνεις και μετά να πίνεις το αίμα σαν κρασί. Άλλος λόγος ήταν να το λέει κανείς αυτό, κι άλλος να το κάνει. Όπως και η εκπαίδευση στα όπλα. Στην αρχή του φάνηκε σαν παιχνίδι που δεν του άρεσε αλλά ήταν αναγκασμένος να παίξει. Φοβήθηκε, τρόμαξε, συνήλθε, συμμάχησε με τα όπλα, έγινε φίλος με το κρύο σίδερο τους και από κάποια στιγμή και μετά ένιωσε σιγουριά μαζί τους. Τα έλυνε και τα δενε στο σκοτάδι. Το κλείστρο, την κάννη, το σιγαστήρα, όλα τα εξαρτήματα. Δεν το πολυσκεφτόταν, φανταζόταν πως μόνο οι στρατιώτες τα χρησιμοποιούσαν, αργότερα θα καταλάβαινε πως δεν ήταν καθόλου έτσι. Προς το παρόν ήταν ένα παιχνίδι πρωτόγνωρο. Τις περισσότερες φορές γελούσε μαζί με τους συναδέλφους γιατί, αυτά που τους μάθαιναν οι εκπαιδευτές τους φαίνονταν αχρείαστα. Όπως τα αρχαία που μάθαιναν στο Γυμνάσιο και τότε τα θεωρούσαν αχρείαστα. Που θα τους χρησίμευαν οι αόριστες αντωνυμίες τα απαρέμφατα και οι κατηγορηματικοί προσδιορισμοί; Πότε θα χρησιμοποιούσαν τα όπλα και ποιος θα ήταν ο εχθρός; σίγουρα ο Κομμουνισμός ήταν ο πρώτος στόχος. Ή αντίθετα για τους Κομμουνιστές ο Καπιταλισμός.
συνεχίζεται
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου