ΑΝΤΊΘΕΤΗ ΣΚΈΨΗ

 

Μόνο ένας έξυπνος και αυθόρμητος κόσμος μπορεί να δίνει τη χαρά.

Πολλές φορές, εμείς οι μεγάλοι υποτιμούμε τους μικρούς. Τους πολύ μικρούς: αυτούς που βρίσκονται κάπου εκεί στα έξι, στα εφτά τους χρόνια. Ούτε μεγαλύτερος ούτε μικρότερους. Αυτή η ηλικία παρέχει ίσως τη μεγαλύτερη αθωότητα. Ίσως τα πιο αγνά μάτια, τα πιο υπέροχα χέρια που κινούνται και δείχνουν αυτό που θέλουν χωρίς καμιά σκοπιμότητα.

Ξέρετε τι γίνεται; αν εκφράσουμε μια αντίθετη σκέψη, δε σημαίνει εμπάθεια, δε σημαίνει αναγκαστικά σε γενικό επίπεδο πως διαφωνούμε οριστικά. Διαφωνούμε σε κάποιο θέμα... Πολλοί φίλοι πικραίνονται αμέσως με την παραμικρή αντίρρηση! Προσωπικά, η διαφωνία με ενδιαφέρει περισσότερο από τη συμφωνία- αρκεί να μπορεί, να έχει, λογικές εξηγήσεις.

Γαμώ τη σάρκα μας ρε φίλε. Τόσο φτηνή και συνάμα τόσο ακριβή.

Από τους όλους που γνωρίσαμεν οι μισοί μας μισούν-θλιβερή συνείδηση. Το ενενήντα τοις εκατό κάνει συμβατική πορεία μαζί μας και περιμένει να κάνουμε το λάθος για να μας στήσει στη γωνία. Σύμφωνα με το νόμο της αστάθειας κάποτε θα το κάνουμε. Και τότε θα πέσουμε χωρίς κρότο από το θρόνο που είχαμε στήσει για τον εαυτό μας.

Το θέμα είναι, να μπορείς κατακρίνεις αλλά και να επικροτείς τις σπουδαίες και μη σπουδαίες πράξεις ανθρώπων. Γιατί οι άνθρωποι κάνουν καλές και κακές πράξεις. Δεν υπάρχουν μόνο καλοί ή μόνο κακοί. Θα ήταν μυστηριωδώς παράξενο ή ανεξέλεγκτο να ήμασταν μόνο καλοί. Πιθανώς οι μισοί ρέπουν από τη μια ή την άλλη πλευρά: κάποιος δεν μπορεί να σκοτώσει ένα μυρμήγκι κι άλλος σκοτώνει χιλιάδες! Φοβερή ισορροπία!

Ας πούμε κάτι εντελώς εκκεντρικό: νομίζετε πως νοιάζει κανέναν αν πεθάνετε εσείς; αν πεθάνουν δηλαδή οι ιδέες σας; Δηλαδή οι σκέψεις σας, οι απόψεις σας για μια καλύτερη ή χειρότερη ζωή.

Είναι πολύ δύσκολο, έως απίθανο να συλλάβεις την πραγματικότητα. Κι όταν την "συλλάβεις" να είναι ήδη πολύ αργά. Δεν έτυχε να γνωρίσω ανθρώπους που την γνώρισαν ή την πλησίασαν με ακέραιο ρεαλισμό, να πουν ότι η ζωή είναι αυτό, παρ ότι έτυχε να γνωρίσω σπουδαίους ανθρώπους. Μπορεί όμως κι αυτό να μην είναι αλήθεια.

Όπως και να το δεις πάντα η ζωή ήταν δύσκολη για τους φτωχούς αλλά παλαιότερα είχαν τουλάχιστον το όραμα μιας επανάστασης. Τώρα κι αυτό το λαμπάκι έσβησε: δε θα γίνει ποτέ η επανάσταση των φτωχών. Λόγω ασυμφωνίας στο τι είναι φτώχεια αλλά κι επειδή δεν φαίνεται στον ορίζοντα κανένας Σπάρτακος.

Ένα από τα μεγαλύτερα κακά στην Ιστορία των ανθρωπίδων υπήρξε η θρησκεία. Σε όλους τους πρωτόγονους και μεθεπόμενους πολιτισμούς επικρατούσε η άποψη πως κάποιος ή κάποιοι θεοί έφτιαξαν τον κόσμο. Οι σημερινοί άνθρωποι δεν έχουν ανάγκη από θεούς. Κανένας δεν έφτιαξε τον κόσμο. Υπάρχει από μόνος του.

Νομίζω πως η τέχνη είναι ακατανόητη με την άποψη πως στην ουσία για πολλούς ανθρώπους δεν είναι αναγκαία. Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς την τέχνη. Αυτή ταύτην την τέχνην-απλώς μόνον τα απαραίτητα. Τρώω, πίνω, γεννώ, πεθαίνω.

Ωραία είναι να κοιτάς μακριά, στο βάθος. Να βλέπεις μόνο τη θάλασσα, τους ανθρώπους να τους αφήνεις στο βυθό.

Ο Πικάσο προσπάθησε να ασχημίσει τη μορφή, ίσως βαθιά επηρεασμένος από την τραγωδία στη Γκουέρνικα. Το ασχημίσει εδώ με όλη τη σημασία του τραγικού-σχεδόν όλες οι μορφές που ζωγράφισε είναι βαθύτατα μελαγχολικές. Βέβαια η τέχνη προάγει τη δημιουργική θλίψη, όμως έχω την εντύπωση πως θα πρέπει να ωραιοποιήσουμε πάλι τη μορφή, το σώμα όπως το έκαναν οι κλασσικοί.

Οι πιο εκνευριστικοί άνθρωποι που έχω συναντήσει στη ζωή μου, είναι αυτοί που προσπαθούν να σε μειώσουν. Και το κάνουν τόσο επιδεικτικά που σου ρχεται να τους ρίξεις μια μπουνιά στο μάτι.

Ήμασταν σε λήθαργο από μικροί και δεν μπορέσαμε να ξυπνήσουμε ποτέ. Ούτε δάσκαλους σωστούς είχαμε ούτε συμβουλάτορες και βέβαια το παραμύθι της εξουσίας μας βόλεψε σε κολακείες τύπου, έλα μωρέ πως να κάνεις έτσι; έτσι είναι η ζωή! ζήσε εκεί στη φτώχεια σου! [και τη φτώχεια του μυαλού σου.]

Ν αρχίζεις ή να τελειώνεις ένα έργο; η αρχή έχει μια πρόκληση σα να βλέπεις ένα λουλούδι και πας να το κόψεις, να το κάνεις δικό σου αλλά ποτέ δεν ξέρεις τι αγκάθια κρύβει.

Ένας άδειος καμβάς, ένα λευκό πανί που το κοιτάζεις μετέωρα προτού αρχίσεις να το ζωντανεύεις, προτού προσπαθήσεις να του εμφυσήσεις πνοή. [Μερικά έργα δε ζωντανεύουν ποτέ! μένουν εκεί ακούνητα να σε κοιτάνε με το άδειο βλέμμα τους.]

Ετούτη η τέχνη είναι από μόνη της δύσκολη. Απαιτεί μεδούλι, ψυχή, χώμα. Δε λέω αίμα, λέω χώμα. Αλλά και τα δυο είναι τραγικά-δεν υπάρχει χώμα χωρίς αίμα όσο κι αν ψάξεις σ όλη τη γης.

Όμως, όταν τελειώνεις ένα έργο τι νιώθεις; ρωτάω εμένα.

Τις περισσότερες φορές χαρά- ίσως αδυσώπητη, ίσως κρυφή. Κι άλλες φορές μοναξιά. Τη μοναξιά του τέλους. Γιατί να είναι ωραίο ένα τέλος; Ικανοποίηση ενός ηλίθιου εγώ; Μπορεί, αφού κανένα τέλος δεν μπορεί να είναι ωραίο.

ΠΑΛΙΕς ΔΗΜΟΣΙΕΎΣΕΙς ΜΟΥ [ΣΚΕΨΕΙς-ΣΧΟΛΙΑ]