συνέντευξη ΕΛ ΜΩΡΑΙΤΗ

 

1} Πότε ξεκίνησες να γράφεις βιβλία & ποιες είναι οι πηγές εμπνεύσεως σου -για το κάθε θέμα ή τίτλο βιβλίου σου?
Ξεκίνησα να γράφω από τότε που αποφάσισα πως θα γίνω συγγραφέας. Δηλαδή στην ηλικία περίπου των οκτώ χρονών. Σημασία έχει για την ερώτηση σου, να καταλάβουμε πως ο καθένας γίνεται αυτό που έχει μέσα του, γύρω του, παντού. Γι αυτό υπάρχει και ο πλουραλισμός στα ανθρώπινα επαγγέλματα. Δεν γίνονται όλοι γιατροί, ζωγράφοι, δικηγόροι. Φαντάζεσαι να γινόμασταν όλοι γιατροί; όλοι ζωγράφοι;
Αυτό που λέμε έμπνευση είναι μια εργασία, μια προμελέτη, γι αυτό που θέλεις να κάμεις. Το δύσκολο είναι να διαλέξεις με ποια θέματα θ ασχοληθείς.
Ο τίτλος ενός βιβλίου είναι πράγματι γρίφος για τον συγγραφέα και ταυτόχρονα κάτι σαν δοκιμασία, ένα ψάξιμο, μια ενδόμυχη πάλη με τις αξίες του γραφικού οικοδομήματος του. [στην πραγματικότητα ποτέ δεν είμαι απόλυτα ικανοποιημένος για έναν τίτλο, αν και όλοι παραδέχονται πως φτιάχνω ωραίους τίτλους]

2} Από ποια ή ποιες εκδόσεις έχουν εκδοθεί & έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία που έχεις συγγράψει?
Τι με ρωτάς τώρα; με βάζεις σε μπελάδες, να σου πω πως δεν υπάρχουν εκδότες στην Ελλάδα. Παλαιότερα ναι, υπήρχαν κάποιοι που είχαν πάρει σοβαρά αυτό το ρόλο. Οι περισσότεροι εκδότες σήμερα είναι κάτι πατατέμποροι, κάποιοι άνθρωποι που δεν γνωρίζουν το αντικείμενο τους και ούτε τους νοιάζει να το μάθουν. Τους νοιάζει μόνο πως θα κονομήσουν και ασχολούνται μ ένα βιβλίο μόνο αν είναι "πιασάρικο" και αν πουλάει.
Μόνο ένα βιβλίο μου έχει εκδοθεί από άλλους.Τα υπόλοιπα είναι αυτοεκδόσεις. Έπαψα ν ασχολούμαι με το ψάξιμο εκδότη που νομίζω πως είναι από τα πιο επικίνδυνα ψαξίματα για έναν συγγραφέα και ακόμα πιο τραυματικά, εξ αιτίας της δυσκοιλιότητας αυτών των επαφών, μ ένα είδος ανθρώπων που το ονομάζουν επιμελητές και είναι νομίζω χειρότερες μούρες από τ αφεντικά τους. Λακέδες.
Εκδίδω τα βιβλία μόνος μου από τότε που έγινα κι εγώ εκδότης επαγγελματικά. Έχω εκδώσει δυο περιοδικά τον ΔΡΌΜΟ και το ΔΙΑΣΧΊΖΩ.

3} Ποια είναι η βιβλιογραφία που έχεις γράψει?
Έχω γράψει πολλά βιβλία. Έχουν εκδοθεί μόνο τέσσερα. Μια νουβέλα για την στρατιωτική θητεία το πρώτο. ΟΙ ΙΚΈΤΕΣ ΤΗΣ ΑΛΉΘΕΙΑΣ..το δεύτερο ένα μυθιστόρημα με θέμα την τρομοκρατία. Ακολούθησε το ΌΛΑ ΜΟΙΆΖΟΥΝ ΚΑΛΆ θεατρικό και τελευταία το μυθιστόρημα ΔΈΚΑΤΗ ΤΡΊΤΗ ΩΡΑ.
Μου δίνεις μια ευκαιρία να πω μερικά πράγματα για το πόσα βιβλία πρέπει να γράψει ένας συγγραφέας. Για να είσαι συγγραφέας πρέπει ν ασχοληθείς με όλα τα είδη του λόγου. Διήγημα, νουβέλα, ποίηση, μυθιστόρημα, δοκίμια, μελέτες, θέατρο. Πολλοί παίρνουν τον τίτλο επειδή έγραψαν ένα βιβλίο για τη ζωή τους! Έχω ψάξει πολύ την λογοτεχνία αν και στην αρχή, όταν ξεκινούσα δε φανταζόμουν πως θα κατανάλωνα σχεδόν τη μισή ζωή μου, με αυτά τα πράγματα, [επειδή μου άρεσε πολύ το έξω, τα καφενεία, οι γυναίκες, τα μπαρ..] Δηλαδή τις λέξεις, τα γράμματα, την έκφραση, το διάβασμα...και ναι, εδώ ήθελα να καταλήξω: στο διάβασμα. Χωρίς διάβασμα δεν μπορείς να γίνεις συγγραφέας! Μόνο μ αυτό γνωρίζεις τα πάντα, επειδή ένας συγγραφέας πρέπει να γνωρίζει τα πάντα. Να έχει εγκυκλοπαιδικές γνώσεις τεράστιες, να γνωρίζει πως φτιάχνεται ένας σπούτνικ μέχρι πως ξεγεννάει μια γελάδα, μέχρι από που χέζει ο κροκόδειλος. [Φυσικά υπάρχει και ο τρόπος του Νταν Μπράουν που έχει πίσω του ένα ολόκληρο τιμ περίπου πενήντα ανθρώπων εξειδικευμένων, ο καθένας ξεχωριστά σε έναν τομέα, οπότε τους χρησιμοποιεί ανάλογα]
Νομίζω πως το πραγματικό οπλοστάσιο του συγγραφέα είναι πόσα βιβλία έχει γράψει, όχι πόσα έχουν εκδοθεί.

 

 4} Πως νιώθεις όταν γράφεις ένα βιβλίο & τι ή ποια συναισθήματα σου γεννιούνται?

Όταν γράφω ένα βιβλίο, έχουν προηγηθεί η έρευνα, η σύλληψη, τα σχεδιαγράμματα, κλπ, τα συναισθήματα είναι μια ύπουλη χαρά, λίγη περηφάνια πως κάνεις κάτι σπουδαίο, αυτό ιδιαίτερα όταν γράφεις τα πρώτα βιβλία. Το πιο σπουδαίο είναι η ευθύνη απέναντι στον εαυτό σου και απέναντι στους αναγνώστες.

5} Με τι μουσική τι σχέση έχεις & σε ποιο είδος έχεις επιδοθεί ή έχεις εργαστεί?
Η μουσική μου αρέσει, έχω γράψει στίχους, παίζω μια ξεκούρδιστη κιθάρα που και που, ακούω μερόνυχτα παντός καιρού άσματα. Μέχρι εκεί.

6} Πόσο σ' έχουν βοηθήσει τα ΜΜΕ -για τη προώθηση ή παρουσίαση- των συγγραμμάτων σου & στις άλλες τέχνες που ασχολήθηκες?
Γενικά τα ΜΜΕ είναι βοηθητικά στην προώθηση, στη διαφήμιση και στο να κάνουν γνωστό το έργο του καλλιτέχνη, του ζωγράφου, του συγγραφέα. Λένε πως η καλύτερη διαφήμιση ενός έργου είναι το ίδιο το έργο αλλά πιστεύω πως αυτό μπορεί να ισχύει διαχρονικά και περισσότερο για την μελλοντική αξία του. Υπάρχουν πολύ κακά έργα που μόνο με τη διαφήμιση έγιναν διάσημα και έκαναν πλουσιότατους τους δημιουργούς των. Όχι, εγώ δεν έχω πρόσβαση ούτε στην τηλεόραση, ούτε στον τύπο. Πιθανώς το διαδίκτυο όσο κι αν αυτό φανεί παράξενο, βοηθάει περισσότερο επειδή η πρόσβαση σ αυτό είναι φτηνότερη.

7} Κάνεις όνειρα για τη Ζωή & για το καλλιτεχνικό έργο που προσφέρεις?
Όνειρα όχι δεν κάνω, δεν έκανα ποτέ. Κάποια σχέδια, προσχέδια ή κάτι τέτοιο, με ενδιαφέρει πάντα η άμεση ζωή, αυτή που μπορείς να πιάσεις και τα όνειρα δεν πιάνονται γι αυτό, στην ουσία με ρωτάτε αν είμαι ευτυχισμένος με τη ζωή που κάνω, το σκέφτομαι αυτό χιλιάδες φορές, τις ατέλειωτες ώρες που ζωγραφίζω και γράφω, πάντα με ένα μπουκάλι αλκοόλ εκεί γύρω μου, θα απαντούσα συγχισμένα κατ άλλους, ξεκάθαρα για μένα. Αν η υπερηφάνεια είναι μέρος της ευτυχίας μου, αυτό το νιώθω από παιδί, ότι δηλαδή ήμουν περήφανος για τον εαυτό μου, για το γέλιο μου, για τον τρόπο να μεταδίδω στον κόσμο μια χαρά και κατά βάθος υπεροπτικά, σέβομαι τη φύση που με γέννησε αυτόν που είμαι και όχι κάποιον άλλον. Αυτό είναι μια γενική μορφή της ευτυχίας μου που πλησιάζει επικίνδυνα στη δυστυχία, τόσες φορές που γινόμουν σκνίπα με τους φίλους, με τα αδέρφια, με τις κοπέλες, τόσες φορές που ερωτευόμουν κι άλλες τόσες που χώριζα από έναν άνθρωπο, από έναν φίλο γιατί έτσι τα έφερε η ζωή.

8] Τα έργα που έχω δει είναι πολύ "αληθινά" & Ζωντανά. Πιστεύεις ότι είναι το έμφυτο ταλέντο σου -που αποτυπώνεις τα πρόσωπα & ότι άλλο τόσο πιστά- ή οφείλεται στην εξάσκηση χρόνων που κάνεις? Δηλ. πιστεύεις στην εξασκηση ή το έμφυτο ταλέντο -σε κάθε μορφή τέχνης? Μίλησε μας για την ζωγραφική σαν τέχνη γενικά.

Θα σου απαντήσω με ερωτοαπαντήσεις στον εαυτό μου. 

...κι αυτοί που παραγγέλνουν έναν πίνακα που 
να ταιριάζει με το σαλόνι τους έχουν δίκιο και οι
άλλοι που γελούν ειρωνικά με αυτή την άποψη
έχουν άλλο δίκιο.

Η ζωγραφική ταιριάζει στα σπήλαια αλλά και στους

τοίχους του σπιτιού μας.

Είναι η χαρά του μυαλού ενάντια στους εχθρούς της ανθρωπότητας.

Βγάζω κάποιον ή κάτι σ ένα σημείο ώστε να το δουν οι άλλοι,

στην προκειμένη περίπτωση έργα ζωγραφικής.

Πως νιώθει ο ζωγράφος όταν εκτίθεται;

[Οι ζωγράφοι είναι παράξενοι άνθρωποι-εγώ δεν είμαι παράξενος,

άρα συνεπάγεται πως δεν είμαι ζωγράφος.] Συνήθως, μάλλον περήφανος,

συλλέγει εγκωμιαστικά σχόλια, αν γνωρίζει πως έχει φτιάξει έργα που

θα τ αγαπούν εχθροί και φίλοι. Στην ουσία απόμακρος από αυτό το νταβατούρι,

νταβατούρι γι αυτόν ήταν όταν ζωγράφιζε αυτά τα έργα που οι άλλοι θαυμάζουν

τώρα, στην πραγματικότητα κοκκινίζει σαν παιδί όταν του πλέκουν επαίνους

και κολακείες, είναι ένας τρόπος άμυνας αυτός απέναντι σε πραγματικά

ανοιχτά στόματα αλλά και σε ψεύτικα χαμόγελα, υποκριτικούς θαυμασμούς.

Όταν εκτίθεσαι είσαι μια πόρνη που σουλατσάρει στο πεζοδρόμιο δείχνοντας

τα κάλλη της. Στην πραγματικότητα η μεγάλη ζωγραφική γίνεται με βάση

τις παραγγελίες. Και η Γκέρνικα μια τέτοια ήταν

Γιατί φτιάξατε αυτά τα σχεδόν παιδικά ζωγραφίσματα;

Ξέρω γιατί αλλά και να το εξηγήσω θα φανεί απλοϊκό.

Πάντως, νομίζω πως το φχαριστήθηκα πάρα πολύ γιατί ένιωσα

ελεύτερος να κάνω ότι και όπως γουστάρω!

Έχεις γνωρίσει πραγματικά Μεγάλους ζωγράφους;

Ναι, τον Άγγελο Σπάρταλη, τον Βασίλη Αράπη, τον Σπύρο Γκεώργα, τον Τσαρούχη,

τον Σωτήρη Σόρογκα. Με τον Τσαρούχη έκανα λίγο παρέα.

Ήταν σοβαρός, φιλοσοφημένος άνθρωπος.

Τι γίνεται με την αμοιβή;

Νηστικός ζωγράφος δε δουλεύει. Τα περί αντίθετης άποψης είναι για τα παραμύθια-εννοείται πως οι αμοιβές μπορεί να είναι και πενιχρές αλλά είναι κάποια λεφτά.

Γιατί ζωγραφίζεις;

Αυτό κι αν είναι ερώτημα! φυσικά μου αρέσει, από παιδί μου φαινόταν

ευχάριστο και ...εύκολο. Είναι μια ερώτηση που απευθύνεται σε όλους

όσους ζωγραφίζουν- ζωγράφους και μη.

Υπάρχουν και μη ζωγράφοι που ζωγραφίζουν;

Οοου! πολλοί, οι περισσότεροι δηλαδή. Οι πραγματικοί ζωγράφοι είναι ελάχιστοι.

Και μάλλον πεθαμένοι-ίσως εκείνοι της Αναγέννησης ο Λεονάρντο

ο Καραβάτζιο, ο Ραφαήλ και οι συν αυτοίς, να ήταν κάτι διαφορετικό.

Είχαν σπουδάσει "άλλη" ζωγραφική.

Σου αρέσουν οι γυναίκες;

Και οι άντρες.

Τι σε ενοχλεί περισσότερο;

Οι ανοησία κι αυτοί που κάνουν τους έξυπνους. Η φτώχεια και του μυαλού και

η πραγματική ένδεια-να μην έχεις δηλαδή τα προς το ζην. Ο πόλεμος και η αγαμία.

Οι άνθρωποι πρέπει να ζουν ερωτευμένοι, ο Χριστιανόπουλος που το παίζει

... Καβάφης! ο Κωνσταντίνος Τζούμας που δεν ξέρω γιατί παρευρίσκεται παντού,

η Καρυοφυλλιά επειδή μεγάλωσε, οι Έλληνες που παραμένουν αδιάβαστοι.

Μετάνιωσες που δεν πήγες Καλών τεχνών;

Μα δε θα έμπαινα! θα με απέρριπταν.

Είσαι αλαζόνας; υπερόπτης;

Όχι. Λίγο περήφανος σε μικρές εξομολογήσεις καμιά φορά κι αυτό μου κοστίζει.

Σαρκαστικός μερικές φορές, με κάποια πικρή ειρωνεία. Ο καυχηματίας και ο

κομπαστής είναι μικροί άνθρωποι.

Τι είναι η φήμη; νομίζεις πως αξίζει σ αυτούς που την έχουν; θα σου άρεσε

να ήσουν ξακουστός; διάσημος;

Νομίζω πως από μικρός μου άρεσε, μου άρεσαν οι ξακουστοί,

οι γενναίοι, οι ξεχωριστοί άνθρωποι και προσπαθούσα να τους γνωρίζω, να μαθαίνω

τα πάντα γι αυτούς, όχι δεν προσπαθούσα να τους μοιάσω, σίγουρα

επηρεαζόμουν απ κάποιους, απλά ακόμα και τώρα

μου αρέσουν οι σπουδαίοι άνθρωποι. Προσωπικά δε θα μ άρεσε να ήμουν

διάσημος, νομίζω πως δεν αντέχω αυτή τη φασαρία γύρω μου-έχω νιώσει

κάποιες τέτοιες καταστάσεις και βρέθηκα σε κάποια αμηχανία. Αμηχανία με

τον τρόπο που αντιδρά το κοινό, ο πολύς κόσμος απέναντι στο είδωλο.

Εγώ θέλω να διασχίζω το δρόμο ελεύτερος, να μη φοβάμαι, να είμαι δίπλα

και μέσα στον κόσμο και όχι να έχω φύλακες και μπράβους γύρω μου

που θα προστατεύουν τη σωματική μου ακεραιότητα.

Κι ας επανέλθουμε στη ζωγραφική και πιο πολύ σ αυτό που έφτιαξες

και παρουσιάζεις τώρα. Τι θα πει, Αν η ζωή ήταν ακίνητη εικόνα;

γιατί αυτός ο τίτλος; εγώ βλέπω κίνηση, χρώμα, πολύ χρώμα, πρόσωπα,

ψηλά κτήρια, ουρανοξύστες είναι; και πάντα ένα δέντρο

υπάρχει σε όλους τους πίνακες.

Αν η ζωή ήταν ακίνητη εικόνα είναι μια φράση που βγήκε στη πορεία

αυτής της εργασίας, κατ εξοχήν γιατί τη στιγμή που ορίζονται οι εικόνες,

είναι σα να σταματάει ο χρόνος, αυτό ήθελα να πετύχω και δεν

ξέρω αν το κατάφερα. Η ζωή όμως δεν είναι ακούνητη,

εμένα θα μου άρεσε να είναι κάποιες

φορές κι αυτό γιατί γνωρίζω πως αυτό ακριβώς, είναι ακατόρθωτο!

[Πάντα μου άρεσαν τα ακατόρθωτα.] Κίνηση δεν έχουν αυτά τα έργα,

τα κτήρια είναι πανύψηλα, κάτι σαν ουρανοξύστες και το δέντρο είναι

μια αγάπη που έχω από μικρό παιδί για τα δέντρα, γενικά το δάσος αλλά πιο

πολύ τα απομονωμένα δέντρα-εγώ μεγάλωσα με τις ελιές, τις οξιές,

τα πλατάνια και τις αχλαδιές. Κάποτε έγραψα πως μερικές φορές

νιώθω πιο ψηλός από τα δέντρα αλλά δεν είμαι.

Ο Τσόκλης είπε πως δεν κατάφερε να φτιάξει το αριστούργημα του, εσύ νομίζεις

πως έχεις φτιάξει το δικό σου;

Χαχαχα! όχι, δεν έχω φτιάξει ούτε την Κραυγή, μηδέ τη Τζοκόντα, ούτε τη

Γέννηση της Αφροδίτης και τόσα άλλα που χαρακτηρίζονται ως αριστουργήματα

και ούτε ξέρω αν θα το φτιάξω ποτέ. Νομίζω πως αρκετά από αυτά είναι

υπερτιμημένα και πως ούτε ο Νταβίντσι θα θεωρούσε τη Τζοκόντα το

αριστούργημα του, ποσώς ο Μούνκ την Κραυγή του.

Δε θαυμάζεις δηλαδή ένα σπουδαίο έργο τέχνης;

Θαυμάζω αλλά δεν νιώθω κανένα αίσθημα λατρείας προς κανένα έργο τέχνης.

Απλά, παραδέχομαι πως είναι σπουδαία εργασία, πως να σου πω,

δεν είμαι εγώ από τους ανθρώπους που εκδηλώνεται με τέτοιους ορισμούς:

αριστούργημα, τέλειο, φανταστικό, μεγαλούργημα. Μόνο μου αρέσει η σωστή

εργασία του καθενός.

Ζηλεύεις κύριε Πλιάτσικα;

Τίποτε.

Δεν είπες ποτέ πως αυτόν τον πίνακα ήθελα να τον είχα φτιάξει εγώ;

Όχι, γιατί έχω φτιάξει άλλους που θα ήθελαν να ζωγραφίσουν άλλοι.