ΧΑΜΑΙΤΥΠΕΙΟ

 

 

Να φύγεις από κάπου καλά και να πας κάπου καλύτερα, είναι κάτι, να μένεις σταθερός στις απόψεις σου, όταν σε κυνηγάει ένας άσπρος λύκος είναι ηρωικό.

Η Λίντα Παπαπέτρος έφυγε για τη Βοστόνη και κανείς δεν ήξερε αν υπήρξε πραγματικά. Ο κύριος Κώστας Πλιάτσικας σταμάτησε να κατασκευάζει επιγραφές, η συνεργασία του με τον Δωρόθεο Σταύρου έληξε δοξασμένα για τον δεύτερο.

Ένα χαμαιτυπείο στα έγκατα της γης ήταν ότι έπρεπε για τον πρώτο. Χώθηκε μέσα, έγινε άνθρωπος της νύχτας, χιλιάδες πεταλούδες πετούσαν γύρω του μα καμιά δεν έπιανε. Μια Βουλγάρα έκανε στριπτίζ, γύρω από τον στύλο, ο υπέροχος Γκάσμπι την έβλεπε, το χαμαιτυπείο ούρλιαζε, η νύχτα κατάπινε τις σάρκες την ανθρώπινη φύση του, γινόταν ένας προσπερασμένος άνθρωπος, την ημέρα ζωγράφιζε, κάπου θα του χρειαζόταν η ζωγραφική, οι πίνακες, πράγματα που είχε ξεχασμένα στην άκρη του μυαλού του, ο Βαν Γκογκ σφηνώθηκε στο χρόνο, ο Μοντιλιάνι, οι σπουδές, οι γκαλερί, το σινάφι του, οι φίλοι του ζωγράφοι και συγγραφείς, η ιστορία τέχνης, τόσα πράγματα πεταμένα, γέμιζαν το φτωχό δυαράκι στην πλατεία Δάφνης που είχε μετακομίσει στο σπίτι της Βερνάντα Άλμπα

Προσφεύγω στο φανταστικό, στα όνειρα, στο ασύνειδο και στην τύχη. Είναι δύσκολο να βάλω όρια στον σουρεαλισμό. Είναι ένας αυτοματισμός, είναι η υπαγόρευση της σκέψης χωρίς έλεγχο; Η τρομακτική ένταση την ώρα της δημιουργίας; Πάντως ο Ρεμπώ, έλεγε πως πρωταρχική έγνοια του σουρεαλισμού είναι ν αλλάξουμε τη ζωή. Παρατήστε τα παιδιά στο δάσος! Αφήστε τον γάμο και πάτε για πουρνάρια! Πάρτε τους δρόμους! Να μερικά από τα συνθήματα εκείνης της εποχής. Μιλάμε για τις αρχές του εικοστού αιώνα. Εκατό χρόνια μετά, δεν μπορούμε να πούμε τα ίδια πράγματα. Αυτοί οι μυθικοί άνθρωποι, ο τρομερός Μαξ Έρνστ, ο ασυμβίβαστος Ζαν Αρπ, έτρωγε αράχνες; ο Αντρέ Μασόν, μου καψε το τσιγάρο τα δάχτυλα, ο Χουάν Μιρο, το ασύνειδο στίγμα, ο Φράνσις Πικαμπιά, ντεπούτο σφαγμένου κόκορα, ο Ρενέ Μαγκρίτ, βρίστε τους παπάδες στο δρόμο. ο Σαλβαντόρ Νταλί, με το ένα πόδι ξυπόλητο και ο Αντρέ Μπρετόν με το μανιφέστο της ανυποληψίας ζωγραφισμένο στο κούτελο του. Μην ξεχάσω τους δικούς μας, τον Εγγονόπουλο και τον Εμπειρίκο που ακολούθησαν στεγνά με υποψίες σοβαρές αυτό το κίνημα.

Ο Σουρεαλισμός εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1917. Τότε ο Απολλιναιρ, παρουσίασε τη θεατρική παρωδία, Οι μαστοί του Τειρεσία κι έκτοτε "έπιασε" η λέξη και έγινε της μοδός. Οπότε εμφανίζεται και ο Αντρέ Μπρετόν να εμφυσήσει με το Μανιφέστο, τη μυστηριώδη δύναμη των ονείρων, του ασύνειδου και της εξέγερσης. [Άνθρωποι που να τους βαράς στα ύψη.] Καθαρός, ψυχικός αυτοματισμός, που χρησιμοποιείται για να εκφραστεί προφορικά ή γραπτά ή με οποιονδήποτε τρόπο, η πραγματική λειτουργία της σκέψης, έξω από κάθε έλεγχο της λογικής και πέρα από κάθε αισθητική ή ηθική έννοια.

Διαφωνώ, σχεδόν εκατό χρόνια μετά. Η σουρεαλιστική τέχνη, εμπεριέχει έλεγχο και λογική, συναίσθημα και αισθητική υπεροχή. Το σχέδιο του σημερινού σουρεαλιστή ζωγράφου, ελέγχεται από τη λογική. Το ποίημα επίσης διαγράφει επιμέλεια. Τίποτα δεν γίνεται στα κουτουρού. Πάντως, για την Ιστορία της λέξης, θα θυμίσω πως, γράφτηκε για πρώτη φορά, στα επίσημα κείμενα της Γαλλικής Ακαδημίας το 1934, μετά από ένα λόγο του Αλμπέρ Σαρρώ, πρωθυπουργού της Γαλλίας, όταν απάντησε σε δυο ιδιαίτερα επιθετικούς βουλευτές που έκαναν επερωτήσεις, πως αρνείται να υποστεί βασανιστήρια, σαν να βρίσκεται σε σουρεαλιστικό πίνακα του Νταλί, ανάμεσα στον πέλεκυ του κυρίου Φροσσάρ και τη λεπίδα του κυρίου Μπερζερί.

απόσπασμα