Τετάρτη 27 Μαρτίου 2019

ΔΕΚΑΤΗ ΤΡΙΤΗ ΩΡΑ



Ο ΓΙΩΡΓΟς  ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟς ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΕΚΑΤΗ ΤΡΙΤΗ ΩΡΑ.

Ομολογώ ότι διάβασα μουδιασμένος τις πρώτες σελίδες του βιβλίου.
Η επιστροφή στη γενέθλια γη ενός ώριμου, νέου ακόμη, ανθρώπου που παρατάει τη σχιζοφρένεια της πρωτεύουσας και επανακάμπτει στον τόπο του για να ζήσει με το χώμα, τη φύση-να επαναποκτήσει τους ήπιους ανθρώπινους ρυθμούς της βραδύτητας.
Αίφνης όμως τα πάντα ανατρέπονται, με κύρια αιτία, όπως πάντα, σχεδόν, τον έρωτα.
Τα συναισθήματα του αναγνώστη πυρπολούνται μέσα από μια στέρεα αναφορά της πορείας των ηρώων, με μια σίγουρη για την απλότητα της γλώσσα. Ο συγγραφέας πλάθει μια σκληρή ιστορία, είναι όμως επιεικής, άμα τε και γενναιόδωρος με τους χαρακτήρες των ηρώων του.
Χαρακτήρες δύσκολοι, αιρετικοί, ορθολογιστές αλλά και καταφρονητές της λογικής όταν μιλάει ο έρωτας. Εντυπωσιάζει η επιφυλακτικότητα που δείχνουν ο ένας για τον άλλον όταν έρχονται σε επαφή οι δυο από τους πρωταγωνιστές. Μια φιλία αντρίκεια κάπως που μετεξελίσσεται σε σχέση συγκρούσεων αλλά και της ίδιας της ζωής των. Με ρεαλισμό καταγράφεται η αγάπη των δυο αντρών για την ίδια γυναίκα. Μια απροσδόκητη πλοκή συντροφεύει την τριτοπρόσωπη αφήγηση που ξεδιπλώνεται από τον συγγραφέα.
Γνώστης ο ίδιος του σκληροτράχηλου βίου των ανθρώπων της ελληνικής περιφέρειας, παίζει εύκολα με τη λαχτάρα όσων ζουν εκεί, να ξεφύγουν, γνωρίζοντας ότι αυτό που θα συναντήσουν στην πόλη δεν είναι ένα όνειρο αλλά ένας εφιάλτης.
Κάποτε φουντώνει ο έρωτας όπως και η φιλία δεν αργούν όμως να εκφυλιστούν, μέσα από τον πόλεμο και το αλκοόλ. Ξενίζει κάπως η χρήση του αλκοόλ που κατακυριεύει τον ήρωα όσο κι αν προσπαθεί να το ξορκίσει. Βαθμιαία η κατάπτωση γίνεται κάπως ανερμήνευτα κατάντια, ελευθερία από την κοινωνική ζωή.
Ο συγγραφέας καταγγέλλει τον καταναλωτισμό και γενικότερα τον καπιταλισμό εξωθώντας τους ήρωες στον ευτελισμό τους. Από ευτυχισμένο μεσαίο, μικροαστικό ζευγάρι, ο άντρας καταλήγει ρακοσυλλέκτης και η πανέμορφη γυναίκα, πόρνη. Τι μας ιστορεί; Ότι τα κοινωνικά στρώματα δεν είναι αυτά που φαίνονται, ότι όλοι οι άνθρωποι κουβαλούν μια ξεχωριστή ζωή, βουτηγμένη μάλιστα στον έρωτα. Απ αυτού και η δυνατότητα τους να επανακάμψουν από την αθλιότητα σε μια κανονικότητα, όσο αυτό είναι δυνατόν.
Είναι μια γερά δομημένη αφήγηση με ωραίες παρενθέσεις για την αγριότητα και φρικαλεότητα του πολέμου, για το μάταιο των μικρών εξεγέρσεων, διανθισμένη με φιλοσοφικούς προβληματισμούς και ηθική παρεμβατικότητα, υπό την μορφή στοχασμών.
Εμμονή με το καλό και το κακό, με τη θρησκεία, το σύμπαν. Ανάμεσα σε όλα αυτά κινούνται οι ήρωες: στη μικρότητα των ανθρωπίνων αλά και στο μεγαλείο του σύμπαντος.

Είπα από την αρχή ότι είναι μια σκληρή αφήγηση. Επιμένω.
Ο συγγραφέας δεν ηθικολογεί. Δεν παίρνει το μέρος αυτών που φαίνεται να έχουν δίκαιο. Αφήνει τους ήρωες απροστάτευτους, δίνοντας τους ‘όμως, απεριόριστη ελευθερία να αποφασίζουν οι ίδιοι και ας πλανάται η εντύπωση ότι όλοι ακολουθούν μια προδιαγεγραμμένη μοίρα. Αποφασίζουν μόνοι τους, ελεύθεροι, με ιδεολογικό φόντο τον ρηξικέλευθο κοινό νου και μια πίστη σε αρχές που διέπουν τις κοινωνικές σχέσεις. Ένας ορθολογισμός είναι αυτό που επικροτεί, που δεν ελέγχεται όμως από κάποια αιτιολόγηση του, με αποτέλεσμα να είναι διαφορετική η κατάληξη των πράξεων των ηρώων απ αυτό που ήθελαν ή επιθυμούσαν. Οι επιθυμίες εύκολα πραγματοποιούνται και εύκολα εξαφανίζονται.
Ο Συγγραφέας δεν παίρνει το μέρος ούτε του καλού ούτε του κακού. Κινείται πέραν τούτων και αφήνει τη ροή της αφήγησης να αποφασίζει. Τούτο, νομίζω είναι και το μήνυμα που θέλει να δείξει ο συγγραφέας. Μια ωμή καταγραφή των ανθρωπίνων σχέσεων  οι οποίες διαμορφώνονται άλλοτε ερήμην τους και άλλοτε προκαλούμενοι από τους ίδιους τους ανθρώπους.
Πίσω από αυτή την ωμότητα, καρτερεί και καραδοκεί η πίστη στη σκηνοθέτρια πραγματικότητα. Η πραγματικότητα δεν είναι μόνο κυνική και επιθετική. Είναι και τρυφερή και γλυκιά.
Θέλω να πω, δύσκολα συναντάς σήμερα συγγραφείς που στέκονται γενναία απέναντι στη μοίρα, που δεν είναι μοίρα αλλά απόρροια της ολιγότητας και της μικρότητας των ανθρώπων.
Δύσκολα οι συγγραφείς, όσο είρωνες και κυνικοί κι αν θέλουν να φανούν, παίρνουν το μέρος του κακού, όπως οι πλείστοι έχουμε συνομολογήσει για τη σημασία του. Ο Κώστας Πλιάτσικας δε διστάζει να παρουσιάσει τους δυο φίλους στα ακρότατα όρια τους: από τη μια να θυσιάζουν τη ζωή τους ο ένας για τον άλλον και από την άλλη να δίνουν διαταγές στους στρατιώτες που διοικούν, να δολοφονούν άμαχους και παιδιά, να βιάζουν γυναίκες και άλλα αποκρουστικά.
Αλλά αυτό είναι ο άνθρωπος: μια κουκίδα μεταξύ γελοίου και μεγαλείου.
Μου αρέσουν οι συγγραφείς με εμμονές ακόμα κι όταν αυτές έχουν να κάνουν με την προσωπικότητα τους, εκτός συγγραφικού έργου. Αυτές τις εμμονές τις διοχετεύουν στους ήρωες τους, είτε στα εσωτερικά τους γνωρίσματα, είτε στην αντιμετώπιση του απροσδόκητου κατά τη διάρκεια της αφήγησης, είτε σε εξαιρετικά βαθειά, ψυχικά κατορθώματα.
Βεβαίως από τους καλούς αναγνώστες, δεν μπορούν να κρυφτούν, αλλ αυτός, ίσως, να είναι και ο στόχος τους, όταν αναφέρονται σε υπαρξιακά προβλήματα.
Οι εμμονές ελαττώνονται όταν καταγίνονται με εθνικά ή αμιγώς λογοτεχνικά θέματα κι έτσι επιτυγχάνουν την ισορροπία στο συγγραφικό τους έργο.
Γνωρίζω τον Κώστα Πλιάτσικα, περίπου 35 χρόνια, τώρα. Ανήσυχος πάντα, ατίθασος και επιθετικά παρεμβατικός από τότε που εξέδωσε το λογοτεχνικό περιοδικό «ΔΡΟΜΟΣ».
Εριστικός τις περισσότερες φορές, έβαλλε κατά πάντων, με μια ενθουσιώδη αυθάδεια. Θα έλεγα.
Έχω διαβάσει τα προηγούμενα βιβλία του και έχω δει την εξέλιξη  στο ζωγραφικό του έργο. Αντιλαμβάνομαι, ότι παρά τις εμμονές του, έχει κατακτήσει και εικαστική και λογοτεχνική ωριμότητα.
Εν κατακλείδι: η απροσδόκητη πλοκή της αφήγησης, ο ρεαλισμός και το αναπάντεχο, η σκληρότητα και η τρυφερότητα, καθιστούν ελκυστική την αφήγηση και συνθέτουν ένα διαφορετικό λογοτεχνικό αφήγημα, μια μικρή λογοτεχνική εξέγερση. Επίσης δε θεωρώ τυχαίο ότι ένας από τους ήρωες είναι αλλοδαπός και οι υπόλοιποι κατάγονται από την επαρχία, που, όμως, δρουν σε αστικό περιβάλλον. Είναι ένα μικρό κλειδί- νομίζω- για την ανάγνωση
Η χοάνη της λογοτεχνίας εντός της οποίας αλέθεται η αγωνία του συγγραφέα και της κοινωνίας: ο πολύπλαγκτος, πολύπαθος αλλά όρθιος άνθρωπος.

2 σχόλια:

  1. Μου άρεσε η ιδέα σου Κώστα να παρουσιάσεις εδώ ένα λογοτεχνικό έργο.
    Και θεωρώ ότι έχεις τον τρόπο σου να το κάνεις.
    Την καλησπέρα μου φίλε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Γιάννη καλημέρα. Την παρουσίαση του έργου μου ΔΕΚΑΤΗ ΤΡΙΤΗ ΩΡΑ κάνει ο Γιώργος Σταματόπουλος! [Δημοσιογράφος, επικεφαλής της εφημερίδας των ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ]

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Η ΕΛΕΥΘΕΡΊΑ ΤΟΥ ΜΆΗ

  Τον Μάιο είχαμε ξεκινήσει ελεύθεροι να πιάσουμε τα σύννεφα Σκόρπιοι στον ουρανό μιας συννεφιασμένης Δευτέρας ή Τρίτης-η ελευθερία μας δεν ...